De lente dient zich volop aan. De vogels beginnen steeds vroeger te zingen. De eerste explosie van bloesempracht is al weer voorbij. De natuur heeft er zin in. Elke dag komt er meer blad aan de bomen. De mensen gaan weer volop naar buiten en genieten van de zon en van elkaar. Af en toe een wolkje voor de zon, een buitje voor het stof, een kleine ruzie hier en daar omdat we elkaar even niet begrepen. Dat zien we als een deel van onze werkelijkheid. Volgens de filosofen ziet ieder echter zijn eigen werkelijkheid en kunnen we de gezamenlijkheden en ons geluk delen. Maar wat nu als jouw werkelijkheid geen lente kent, maar alleen maar ‘winter’, een ‘ijzige winter’ : eenzaamheid, continue stress, ruzies, emotioneel en fysiek geweld, seksueel trauma, shocktrauma, depressie….
Dan probeer je als mens daarmee om te gaan. En soms, in zware nood, helpt het om een ideale wereld op te bouwen in je fantasie. Op je werk, op school of elders bouw je aan een tegenhanger voor alles wat je overkomt. En voor je het weet, ben je er uren per dag mee bezig, is het verslavend, net als een intrigerend computerspel wat je aandacht vangt en niet meer loslaat….
Enige tijd geleden waren we in Den Haag bij een boekpresentatie van Ankie Driessen en Saam uitgeverij. Ik heb Ankie, ervaringskundige, schrijfster en journalist, tijdens mijn sabbatical ontmoet en geïnterviewd over haar vorige boek: Praktijkboek psychotrauma. In Den Haag presenteerde ze trots haar 4e boek: De complexiteit van Maladaptief dagdromen, vluchten in fantasieën, wat ze samen met Saam uitgeverij heeft geschreven.
Gewoon dagdromen kan meestal geen kwaad. Maar volgens de schrijvers ervaart een persoon bij maladaptief dagdromen (MD) intense dagdromen die buitensporig en vaak dwangmatig zijn. Men is er vaak en vele uren op een dag mee bezig. Op den duur krijgt dit verslavende kenmerken. Mogelijk werkt het in op dezelfde breindelen die bij verslaving een rol spelen. Bij MD gaan werkelijkheid en dagdromen door elkaar lopen. Dit kan het functioneren van een persoon ernstig verstoren. Ook ervaart men tijdverlies, slaapproblemen, angsten, depressie, sociale problemen en andere symptomen. MD is niet ‘de echte wereld’ en kost veel energie.
Het is nog lastig in te schatten hoe veel het voorkomt. Wel blijkt uit internationaal onderzoek dat MD na coronatijd onder jongeren is toegenomen. MD als symptoom is vaak te correleren aan Trauma, Shocktrauma of complex-/ontwikkelingstrauma. Vaak ontstaat MD als een vlucht uit een onleefbare, stressvolle, beknellende situatie (realiteit) van een persoon.
Citaat uit boek: “ Ik herinner me nog dat ik als 8 jarige vanuit de totale paniek-situatie thuis waarin ik helemaal alleen stond, aanvoelde dat ik volkomen overspoeld en gek zou worden als ik niets deed. Ik was gelukkig in staat mijn fantasie en beeldend vermogen in te zetten en schiep een droombeeld van een man die mij nooit zou verlaten, die mij geen pijn en verdriet zou doen. Dit beeld moest ik door de belabberde omstandigheden vasthouden en steeds verder uitbouwen.”
MD lijkt overeenkomsten te hebben met vormen van dissociatie. De term die in dit verband ook wordt genoemd is: (psychisch) escapisme, wat je bijv. ziet bij overmatig Tv kijken, of computerspellen spelen. MD is dus geen gezond copingmechanisme. Je verliest meer dan dat je wint door overmatig dagdromen.
Laat ik positief eindigen. De positieve gevolgen van MD die na behandelingen resteren als de persoon weer grip heeft op de realiteit, zijn creativiteit en een levendige fantasie. In een ideale wereld…. (het blijft vaak een gevoeligheid net als bij verslaving).
*Op 31 mei is er een Cirkellab, met dit onderwerp (workshop en lezing)
Hartelijke groet
Adrie van de Water